Thu phí vào nội đô Hà Nội: Mức phí người dân "chấp nhận được" là 22.300 đồng

Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội (Tramoc) vừa báo cáo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội kết quả nghiên cứu thực hiện Đề án "Thu phí phương tiện cơ giới vào một số khu vực trên địa bàn thành phố có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường để hạn chế số lượng xe cơ giới đi vào".

Gần 40% người được khảo sát ủng hộ thu phí

Theo báo cáo của Tramoc, dựa trên kết quả sơ bộ từ 1.028 phiếu khảo sát online (tính đến ngày 10/10/2022) do đơn vị tư vấn thực hiện, có 39,7% số người ủng hộ việc thu phí; 33,2% số người ủng hộ với điều kiện kèm theo; 27,1% không ủng hộ.

Theo Tramoc, nếu đề án được HĐND thành phố thông qua và UBND thành phố trình báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022 thì đến năm 2024 Hà Nội tiến hành thí điểm và chính thức áp dụng từ năm 2025 thì việc triển khai đề án phù hợp với quy định hiện hành.

Nếu lùi thời gian báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 và đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã được thực hiện thí điểm thì sẽ gặp khó khăn khi triển khai đề án do Nghị quyết 115/2020/QH14 hết hiệu lực.

Khi đó, để có cơ sở pháp lý thu phí cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách thu phí (điều chỉnh luật) và khó có thể triển khai thí điểm trước năm 2030. Do đó, Tramoc kiến nghị giữ nguyên lộ trình thí điểm thu phí như đã báo cáo.

Phạm vi không gian thu phí là khu vực bên trong đường Vành đai 3. Giai đoạn thí điểm (từ nay đến năm 2025) sẽ thu phí tại một số trục chính bằng cách bố trí 15 trạm thu phí tại 9 vị trí trên các trục đường nội đô có lưu lượng lớn có nguy cơ ùn tắc giao thông. Sau khi thí điểm có hiệu quả, tiếp tục từng bước mở rộng vùng thu phí.

Giai đoạn 2 (từ năm 2026 đến 2030): Mở rộng vùng thu phí bờ Nam sông Hồng. Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới được giới hạn bởi các đường Vành đai 3 - cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Giai đoạn 3 (sau năm 2031): Mở rộng vùng thu phí bờ Bắc sông Hồng, được giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh - Trường Sa - Hoàng Sa - Võ Văn Kiệt - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Như vậy, đề án thu phí đã đề xuất thí điểm áp dụng theo từng bước, giai đoạn. Trong đó, giai đoạn thí điểm thu phí theo điểm là đã đảm bảo yêu cầu thí điểm theo khu vực hẹp. Giai đoạn 2 mở rộng diện tích thu phí ra khu vực bờ nam sông Hồng và giai đoạn 3 mở tiếp ra khu vực bờ bắc sông Hồng.

Nếu đề án được HĐND thành phố thông qua, UBND Tp. Hà Nội trình báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022. Đến năm 2024 tiến hành thí điểm, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 và chính thức triển khai áp dụng từ năm 2025, việc triển khai thực hiện đề án mới phù hợp với các quy định hiện hành.

Đề án mới đây được hoàn thành sau 2 lần trình và được UBND thành phố Hà Nội yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung, tư vấn. (Ảnh: Hữu Thắng)

Mức phí chấp nhận được của người dân là 22.300 đồng

Kết quả điều tra xã hội học vào năm 2019 cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22.300 đồng. Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện sẽ chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng các phương tiện xe ôtô con, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí.

Mức phí được xây dựng đảm bảo không được quá thấp và phải đủ cao khiến cho người sử dụng xe ôtô cá nhân phải cân nhắc điều chỉnh lộ trình hoặc khung giờ tham gia giao thông cho các chuyến đi đến khu vực có khả năng ùn tắc giao thông, đảm bảo mục tiêu giảm ùn tắc giao thông.

Đề cập đến nguồn kinh phí dự kiến đầu tư các trạm thu phí, giai đoạn thí điểm sử dụng nguồn đầu tư công lắp đặt một số cổng thu phí tại các nút giao thông trọng điểm, thường xuyên ùn tắc giao thông. Giai đoạn hoàn chỉnh sử dụng nguồn đầu tư công hoặc một trong những hình thức BTL (xây dựng-chuyển giao-thuê dịch vụ), BLT (xây dựng-thuê dịch vụ-chuyển giao), BOO (xây dựng-sở hữu-vận hành).

Cho rằng việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận, số tiền thu được từ phí dùng để bù đắp chi phí vận hành và bảo trì (O&M) hàng năm, phía Tramoc cho rằng, sau khi bù hết chi phí O&M và chi phí đầu tư hệ thống thu phí, số tiền thu được còn lại sẽ nộp vào ngân sách thành phố và được sử dụng cho các mục đích nâng cao năng lực hệ thống giao thông đô thị, giảm ùn tắc giao thông của thành phố.

Về điều kiện triển khai thu phí, ngoài việc xây dựng các trạm thu phí tạo thành vành đai thu phí khép kín, thành phố cần đảm bảo điều kiện về công nghệ thu phí như số hóa, đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu và chia sẻ dữ liệu về hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và trang thiết bị trên các phương tiện giao thông để có thể thực hiện được thu phí không dừng qua hệ thống camera giám sát tự động để phát hiện xe không nộp phí, phục vụ công tác truy thu phí, xử lý hành vi không nộp phí và xử lý vi phạm bằng hình ảnh (phạt nguội); đảm bảo không ùn tắc giao thông tại các khu vực thu phí.

Ngoài ra, vận tải công cộng phải đủ năng lực đáp ứng tối thiểu 30% nhu cầu đi lại của người dân sau khi họ quyết định chuyển đổi phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng; hệ thống điểm giao thông tĩnh, bãi đỗ xe và trung chuyển kết nối giữa các loại hình giao thông cá nhân với vận tải công cộng cần được bố trí, xây dựng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người từ xe cá nhân chuyển sang phương tiện công cộng.

Trung tâm quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội cũng lấy ý kiến các sở, ngành từ ngày 24/10-15/12 và hoàn thiện báo cáo thành phố trước ngày 15/12/2022.