Thu nhập bền vững từ rừng cho người dân dưới đỉnh Giăng Màn

Núi Giăng Màn nằm trên dãy Trường Sơn thuộc địa phận huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Bước vào thời kỳ xây dựng kinh tế, người dân Hương Khê bắt tay trồng lúa, sản xuất cây ăn quả và trồng rừng. Tuy vậy, thói quen khai thác non cây keo, tràm dẫn đến hiệu quả kinh tế chưa cao, bào mòn đất đai, ảnh hưởng đến môi sinh, môi trường.

Trước thực trạng này, các ngành chức năng tại Hà Tĩnh nói chung và huyện Hương Khê nói riêng đã có những quyết sách để người dân có thu nhập bền vững từ trồng rừng.

Nâng cao tư duy làm giàu từ trồng rừng cho người dân miền núi được ngành chức năng xác định là nhiệm vụ trọng tâm.

Xã Phú Gia, huyện Hương Khê là một trong những xã biên giới nằm giáp ranh với nước bạn Lào. Bao đời nay, người dân nơi đây sinh sống hoàn toàn dựa vào khai thác gỗ. Song kể từ năm 2014, người dân xã Phú Gia chuyển hướng sang trồng keo, tràm bán cho các nhà máy trên địa bàn. 

Chu kỳ từ trồng, chăm sóc đến khai thác keo thường chỉ kéo dài trong 5-6 năm, thậm chí có những thời điểm khan hiếm nguyên liệu, giá keo thương lái thu mua cao, bà con còn khai thác non khi cây chỉ mới đạt khoảng 4 năm, dẫn đến sản lượng, hiệu quả kinh tế thu về thấp. Chừng 4 – 5 năm trở lại đây, sau khi được tuyên truyền, không ít người dân xã Phú Gia xác định mục tiêu sẽ chăm sóc rừng keo thành rừng gỗ lớn để nâng cao giá trị. Thu nhập từ cây keo đã cho người dân địa phương có tiền xây nhà, mua xe, nuôi con cái ăn học.

Khai thác keo non, dẫn đến hiệu quả kinh tế thấp.

Gia đình anh Ngô Văn Cường (cùng trú thôn Phú Lâm) được UBND xã Phú Gia giao khoán hơn 3ha đất rừng sản xuất tại Tiểu khu 225 từ năm 2009. Từ đó đến năm 2021, gia đình anh khai thác được 3 lứa keo. Hiện, lứa keo thứ tư đã trồng được hơn 3 năm. Gia đình anh cũng đã lên kế hoạch tập trung chăm sóc cây keo đến khoảng 7 – 8 năm mới đưa vào khai thác. Mục tiêu đầu tiên là tăng sản lượng, giá bán keo, sau đó là bảo vệ đất và khí hậu trong vùng.

Người dân miền núi vẫn chưa thật "mặn mà" với chương trình trồng rừng gỗ lớn.

Theo so sánh của anh Cường, giá thương lái đang thu mua keo gỗ lớn cao hơn keo 4 – 5 năm tuổi khoảng 40 – 50%. Vì vậy, trên địa bàn xã Phú Gia hiện đang có nhiều khu vực keo đã đạt tuổi thọ 7 – 8 năm nhưng doanh nghiệp và người dân vẫn chưa khai thác.

Theo ông Nguyễn Văn Nhân, Chủ tịch UBND xã Phú Gia, lâu nay, thói quen của người dân là bán keo non để trang trải cuộc sống. Vì vậy, bây giờ chờ nuôi keo đến 8-9 năm là quá dài, trong quãng thời gian đó bà con không có nguồn thu nào để sinh hoạt, nuôi con ăn học. Đó là trở ngại trong việc thay đổi tư duy từ sản xuất gỗ nhỏ sang trồng gỗ lớn.

"Khi chủ trương của Trung ương, tỉnh, huyện kêu gọi bà con trồng rừng gỗ lớn, xã Phú Gia đã xây dựng chính sách hỗ trợ cây giống, song số hộ đăng ký tham gia chương trình đang khá hạn chế", ông Nhân nói.