“Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng,
Cây bàng lá đỏ, nằm kề bên nhau
Phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu...”.
(“Nhớ mùa thu Hà Nội”, Trịnh Công Sơn)
Thật hiếm có một thành phố nào mà lại khiến các nhạc sĩ, thi sĩ, nhà văn “tốn văn, tốn chữ, tốn nhạc” như Hà Nội. Hà Nội khi vào thu với những cơn gió heo may mơn man cây cỏ, với chút nắng vàng rải khắp phố phường, với thức quà được gói trong những vạt lá thơm thảo không khỏi khiến lòng người say đắm, bâng khuâng.
Phố cổ Hà Nội trong sắc vàng của thu
Thu trên từng con phố
Có lẽ, mùa thu là tiết trời dễ chịu nhất trong năm ở Hà Nội, khi ánh nắng không còn quá gay gắt, mùa mưa bão cũng vừa qua đi. Mùa thu kéo dài từ đầu tháng chín đến tháng mười một, mang theo những cơn gió heo may se se lạnh rất riêng. Gió heo may rất hiền hòa, làm vơi đi cái oi bức của mùa hè vừa qua nhưng không khiến người ta cảm thấy lạnh.
Ánh nắng vàng ruộm của mùa thu Hà Nội cũng dễ làm xao xuyến lòng người. Ánh nắng chan hòa của buổi sớm mai đẹp đến mơ màng, nhuộm một màu tươi mới lên nét cổ kính, dịu dàng vốn có của đất Thủ đô. Không chỉ người Hà Nội mà cả những người khách thập phương cũng dễ đem lòng yêu “món đặc sản” nắng mùa thu ấy.
Thu về Hà Nội thay áo mới, sắc lá vàng bay mang đến cái nhìn thật lãng mạn, mơn man khi qua từng con phố. Mùa này đi dưới những tán cây đường Kim Mã, Nguyễn Tri Phương, Hoàng Hoa Thám, Phan Đình Phùng, Trần Phú… chắc chắn bạn sẽ phải nán lại cảm nhận nét thi vị nhuốm màu vàng úa của thời gian.
"... Tháng Tám mùa thu, lá khởi vàng chưa nhi?
Từ độ người đi, thương nhớ âm thầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội?
Tuổi phong sương, ta cũng gắng đi tìm
Có phải em, mùa thu xưa?..."
("Có phải em là mùa thu Hà Nội", nhạc sĩ Trần Quang Lộc, thơ Tô Như Châu)
Có thể nói, mùa thu Hà Nội với những nét đẹp bình dị, nồng nàn đã tạo nên những cảm xúc sâu lắng trong thi ca và chinh phục nhiều thế hệ từng gắn bó với thủ đô.
Thơm thảo quà thu
Thu về không chỉ mang đến không gian lãng mạn mà còn mang đến những món đặc sản rất riêng. Thức quà của mùa thu phải kể đến đầu tiên là cốm và các sản phẩm từ cốm như chè cốm, bánh cốm… thơm ngon, dẻo mềm.
Cốm - thứ quà của lúa nếp non, từ lâu đã đươc xem là đặc sản của mùa thu Hà Nội. Những ngày này, trên khắp các phố, chợ Hà Nội đâu đâu cũng nồng nàn hương cốm. Các bà, các chị quẩy đôi gánh xinh xinh, giắt bó lúa non đã tuốt hạt trên đôi quang, đi dọc các phố mà rao “Ai cốm đây” nghe thật ngọt ngào.
Bây giờ nhiều nơi làm được cốm nhưng không ở đâu cốm ngon như ở làng Vòng (Dịch Vọng Hậu - Cầu Giấy). Đây cũng là món đặc sản mùa thu mà mỗi du khách có dịp ghé thăm Hà Nội đều không thể bỏ lỡ - thức quà mang hồn quê dân dã thanh khiết mà không kém phần tinh tế.
Thức quà mùa thu đặc trưng khác là quả hồng. Tuy không phải là đặc sản của người Hà thành nhưng hồng được đem đến tặng cho Hà Nội, để rồi trở thành một thức quà của mùa thu Hà Nội.
Cốm và hồng kết hợp để tạo nên một thứ quà trang trọng, tinh tế dùng trong những dịp vui mừng, hiếu hỉ. Hồng và cốm là thứ quà mùa thu mang biếu ông bà, cha mẹ thể hiện sự biết ơn, lòng kính trọng của con cái. Hồng và cốm cũng đi vào ca dao vì đây là lễ vật quan trọng kết duyên đôi lứa, gắn bó duyên tình: “Nghe tin em muốn lấy chồng/ Để anh mua cốm mua hồng sang chơi…”…
Và một thứ quả nữa được nhắc đến mỗi khi thu về, đó là sấu chín. Bởi người ta chỉ có thể thưởng thức sấu chín vào những ngày thu thôi.
Nồng nàn hoa sữa
Thu mang theo cái se lạnh và heo may tới Hà Nội, lúc này thực sự rất thích hợp để các loài hoa đua nở khoe hương sắc. Thế nhưng chẳng có mùi hương nào ấn tượng bằng hoa sữa. Khi thu chạm ngõ cũng là lúc mùi hoa sữa nồng nàn len lỏi khắp các con phố khiến bao người thầm thương trộm nhớ Thủ đô.
Những bông hoa trắng ngần, li ti kết thành từng chùm nhỏ tạo một khoảng trời trắng xóa. Chỉ cần một cây hoa sữa nở bung là đã đủ cho góc phố tỏa ngát hương thơm.
Người ta vẫn nhắn nhau câu chuyện về những con phố dài có gió heo may, dịu dàng hương hoa sữa như thể đó là một mảnh hồn của Hà Nội. Mùa này, bạn có thể dạo quanh các con phố quen thuộc như Nguyễn Du, Lê Duẩn, Quán Thánh sẽ cảm nhận được một cách rõ nét mùi hương đặc trưng của loài hoa này.
Ngoài ra, đây cũng là thời điểm hoa cúc, bách nhật, thạch thảo, hoa bươm bướm nở rộ, thi nhau khoe sắc, tô điểm thêm cho sắc thu vàng óng của Hà Nội.
Mùa thu Hà Nội dịu dàng mà lay động, nhẹ nhàng mà sâu sắc, khiến cho những người con Hà Nội xa quê luôn khắc khoải nhung nhớ, còn những vị khách ghé thăm rồi chỉ mong sớm được quay lại. Ngay cả những con người được sống giữa lòng Hà Nội cũng tự nhủ hãy tận hưởng những ngày thu đẹp đến nao lòng này.
