Hoang mang vì dòng suối đổi màu
PV nhận được phản ánh của người dân thôn Bản Lắc (xã Bằng Lãng, Chợ Đồn, Bắc Kạn) về việc có công ty xả thải không đúng quy định khiến cả dòng suối nhiễm độc, nhiều héc-ta đất rừng bị bạc màu không thể canh tác…
Có mặt tại địa điểm trên, chúng tôi nhận thấy tình trạng khai thác, chế biến quặng của Công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn diễn ra suốt ngày đêm. Những rãnh nước màu đen kịt được xả thẳng ra dòng suối (đoạn chảy qua địa phận xã Bằng Lãng), cùng với hàng đống chất thải rắn được chất cao cả chục mét và những ống khói nghi ngút bốc lên trời. Chất thải công nghiệp cả rắn, lỏng lẫn khí dường như đang bức tử cuộc sống nơi đây.
Được biết, trên địa bàn hiện có 3 điểm khai thác, chế biến quặng của công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn là Pù Sáp, Nà Bốp và khu liên hợp các nhà máy chế biến kháng sản. Hiện, cả ba điểm mỏ này đang xuất hiện tình trạng xả thải gây ô nhiễm môi trường.
Chia sẻ với PV, ông Hùng - người dân địa phương - cho biết: “Từ đầu năm nay, người dân quan sát thấy nước suối đổi màu lạ, bốc mùi khó chịu. Khi mưa lũ, nước về nhiều còn đỡ chứ vào mùa cạn nước suối trở nên sẫm màu, sủi bọt đen, nhìn rất sợ. Sau khi phát hiện có tình trạng trên, chúng tôi đã không dám dùng nước suối, nước giếng để ăn uống nữa, đôi khi bị cắt nước các hộ gia đình nơi đây đành đi chở nước từ nơi khác về dùng dần. Tuy nhiên, việc tắm giặt, chăn nuôi, trồng hoa màu thì vẫn phải dùng nước suối dù rất lo vì không biết có nguy hại gì đến sức khỏe hay không”.
Ông Hà Văn Hảo - Trưởng thôn Bản Lắc - cho biết, người dân tại thôn rất khó khăn, chủ yếu là dùng nước suối để phục vụ việc tưới tiêu và sinh hoạt. Tuy nhiên, tình trạng xả thải khiến nguồn nước này không thể sử dụng. Nước suối cứ đen kịt, đôi khi ao cá của các hộ dân gần đây còn bị chết do bị ảnh hưởng.
“Mùi nước thải nồng nặc, mùa này còn đỡ, chứ mùa hè mỗi khi đi qua đó không thể nào chịu được, muốn ra suối rửa chân tay cũng không thể”, trưởng thôn Bản Lắc chia sẻ. Hơn nữa theo ông, gần đây còn xảy ra tình trạng mất an toàn lao động tại 2 điểm mỏ sản xuất của công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn. Cụ thể, hồi tháng 10, 11/2020, có 2 công nhân tử vong do bị rơi quặng và bị điện giật.
Xử lý theo kiểu “đầu voi đuôi chuột”
Trao đổi với PV, ông Hà Văn Hảo cho biết thêm: “Qua nhiều lần họp thôn, đã có rất nhiều ý kiến của bà con về tình trạng xả thải của công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn. Ngay sau đó, tôi cũng đã truyền tải ý kiến của bà con đến HĐND xã Bằng Lãng, cũng như HĐND huyện Chợ Đồn. Phía UBND huyện cũng đã cho cán bộ xuống kiểm tra, tuy nhiên, khi có thông tin huyện xuống kiểm tra thì lại thấy công ty dọn dẹp sạch sẽ, tu sửa bể lắng và không thẩy xả ra suối nữa. Song, một hai hôm sau đâu lại vào đó, nước suối lại đen sì…”.
Theo vị trưởng thôn, người dân phản ánh, tại 2 điểm mỏ Pù Sáp và Nà Bốp, công ty trực tiếp bơm nước ở trong hầm lò thải ra suối, gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp; còn điểm mỏ khu liên hợp các nhà máy chế biến khoáng sản gây ra khói bụi và những đống chất thải rắn. “Người dân trong thôn, trong đó có tôi, rất bức xúc. Mỗi khi thấy nước đổi màu, chúng tôi lại báo cáo, rồi công ty cũng cho các đoàn đến lấy mẫu nước đi xét nghiệm, nhưng chưa thấy giải trình là nguyên nhân do đâu”, ông Hảo cho biết thêm.
Hàng đống chất thải rắn được chất cao cả chục mét và những ống khói nghi ngút bốc lên trời tại nhà máy chế biến quặng thuộc Công ty CP khoáng sản Bắc Kạn.
Trao đổi với PV, ông Hà Văn Tranh – Chủ tịch UBND xã Bằng Lãng - cho biết: “Sau khi có ý kiến của người dân, chúng tôi đã báo cáo UBND huyện Chợ Đồn và cũng đã cho cán bộ xuống kiểm tra, tuy nhiên tại thời điểm kiểm tra họ lại không xả thải. Do đó, cũng không biết phải xử lý thế nào”. Vị lãnh đạo xã Bằng Lãng chia sẻ thêm: “Nhà tôi cũng ở khu vực đó, thấy nước màu đen mà cũng không làm gì được”.
Theo tìm hiểu của PV, cử tri nơi đây cũng đã nhiều lần có ý kiến, tuy nhiên tình trạng trên vẫn không được xử lý, giải quyết dứt điểm. Trước bức xúc của cử tri, UBND huyện Chợ Đồn cũng đã có văn bản trả lời về việc xả thải trực tiếp ra suối làm cho nước suối đổi màu. Theo đó, phòng Tài nguyên và Môi trường của huyện đã phối hợp với UBND xã Bằng Lãng, cử tri Hà Văn Hảo tổ chức kiểm tra, xác minh ý kiến kiến nghị của cử tri. Tuy nhiên không giải quyết được vấn đề.
Mặc dù cuộc sống của người dân trong khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi nước thải từ nhà máy, nhưng đại diện công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn lại cho rằng đã có các biện pháp xử lý, khi trời mưa lớn, nước thải chảy xuống suối đã rất trong và an toàn nằm trong ngưỡng cho phép. Vậy không hiểu nước ở đâu tràn xuống mà làm đen đặc dòng suối, ruộng vườn của dân, vì sao dân phải không dám dùng nước ngầm, nước suối để sinh hoạt? Cái “an toàn” như lãnh đạo công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn nằm ở đâu?
Rõ ràng, hoạt động khai thác, chế biến quặng của công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn đã gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân khu vực, tác động xấu đến môi trường và kéo dài trong nhiều năm qua. Đề nghị các cấp, ngành chức năng của tỉnh Bắc Kạn có biện pháp kiểm tra, xử lý mạnh hơn nữa để chấm dứt tình trạng trên, đảm bảo ổn định đời sống cho người dân nơi đây.
Hiện nay các đập chứa thải của công ty CP Khoáng sản Bắc Kạn đã đầy nên hàng ngày một lượng nước thải kèm theo phụ gia độc hại chảy ra suối gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất và chăn nuôi của người dân. Ngoài ra, việc xây đắp hồ chứa bùn thải bằng phương pháp thủ công ở ngay sát khu dân cư và ở vị trí cao hơn khu dân cư đã trở thành hiểm họa lớn đe dọa tính mạng, tài sản của người dân, đặc biệt là trong mùa mưa lũ.
